Zawód tancerza wymaga od wczesnych lat życia maksymalnego wysiłku. To nie tylko wyczerpujące codzienne ćwiczenia fizyczne, ale także nieustanna praca nad rozwojem wrażliwości artystycznej. W naturze tego zawodu leży jego krótkotrwałość ? optymalny czas trwania kariery tancerza wynosi 15 lat. W dodatku ci, którzy chcą osiągnąć najwyższy poziom artystyczny, muszą bezgraniczne poświęcić swój czas pracy zawodowej.

Praca w tym zawodzie nie jest więc możliwa do czasu uzyskania ustawowych uprawnień emerytalnych. Tancerz stoi przed wyzwaniem znacznie wcześniejszego wycofania się ze sceny i znalezienia nowego pola swojej aktywności zawodowej, która przyniesie mu satysfakcję życiową i zabezpieczy egzystencję.

Aby przechodzenie profesjonalnego tancerza do innego zawodu następowało w sposób łagodny i skuteczny, niezbędne jest stworzenie systemu reorientacji zawodowej dla tancerzy. System ten stałby się naturalnym uzupełnieniem typowej drogi zawodowej artysty baletu, której etapami są: szkoła baletowa ? kariera sceniczna ? reorientacja zawodowa ? pełnowartościowa kontynuacja aktywności zawodowej (niekoniecznie w zawodzie związanym ze sztuką tańca).

Taki system reorientacji zawodowej powinien wspierać tancerza w poszukiwaniach nowego zajęcia na przyszłość, nagradzać jego osobiste inicjatywy w tym względzie, ułatwiać podjęcie nowych interesujących wyzwań. Zgodnie z duchem naszych czasów, powinien on ponownie i na długie lata aktywizować zawodowo byłych tancerzy, którzy pierwszą część swojego życia poświęcili polskiej kulturze. Jestem głęboko przekonany, że prawidłowo skonstruowana instytucja transformacji zawodowej dla tancerzy jest nie tylko konieczna, ale także może okazać się rozwiązaniem modelowym, które będzie pomocne przy rozwiązywaniu problemu transformacji innych grup zawodowych.

Nowo stworzony system umożliwiłby kolejnym pokoleniom polskich tancerzy godne przechodzenie od karier scenicznych do innych zawodów. Zapewniłoby to zainteresowanym dalsze środki na utrzymanie, zdejmując ze społeczeństwa ciężar utrzymywania przedwczesnych emerytów, czy też młodych bezrobotnych. Myślę, że w dłuższej perspektywie takie rozwiązanie byłoby korzystne dla polityki społeczno-gospodarczej naszego kraju.

Sam jestem beneficjentem systemu reorientacji zawodowej tancerzy w Holandii. System ten stworzył mi i wielu moim kolegom możliwość realizacji nowych ambicji zawodowych poprzez podjęcie stosownych kroków pod koniec kariery scenicznej. Dzięki temu sam moment zakończenia kariery jako tancerza ? choć trudny emocjonalnie ? zapoczątkował zarazem moją nową pracę zawodową jako choreografa, którą z satysfakcją wykonuję do dzisiaj.

Od swojego powrotu do kraju w 2009 roku próbuję zmobilizować nasze środowisko i odpowiednie instytucje do wprowadzenia takiego systemu w Polsce. Odnoszę jednak wrażenie, że idea transformacji zawodowej polskich tancerzy nie spotyka się z należytym zainteresowaniem środowiska, naszych organizacji społecznych, w tym związków zawodowych. Dlatego z pełnym przekonaniem wspieram starania Instytutu Muzyki i Tańca o powstanie systemu reorientacji zawodowej tancerzy, apelując o aktywne i wspólne działanie.

Krzysztof Pastor
Choreograf
Dyrektor Polskiego Baletu Narodowego